INFORMATIE
Beenwerk & CPL
Het beenwerk van het Belgisch Trekpaard is gekenmerkt door een weelderig behang. De gezondheid van het beenwerk is een uitermate actueel onderwerp. De aandoening die het meest voorkoment aan de onderbenen van Belgische trekpaarden, is chronisch progressief lymfoedeem.
Chronisch progressief lymfoedeem, afgekort CPL, is een chronische huidaandoening van de benen van verschillende trekpaardenrassen, waaronder het Belgisch Trekpaard, de Shire en de Clydesdale. De letsels die men met het blote oog kan zien, variëren sterk afhankelijk van de graad van aantasting. In een eerste stadium is de huid lichtjes verdikt. Dit kan enkel goed gezien worden na scheren van de haren.
In een verder stadium krijgt het dier één of meerdere huidplooien, soms met enkele kloven in de kootholte. Die kloven zijn meestal bedekt met korsten. Initieel lijkt het dier te reageren op allerhande therapieën, maar uiteindelijk wordt het probleem erger. De plooien worden dikker en spreiden zowel naar voor als naar boven op het lidmaat. De kleine kloofjes breiden uit tot grotere, soms bloedende wonden.
Frequent komen hier secundaire infecties, met oa mijten of bacteriën bovenop wat het ziekteproces nog verergert. De huid tussen de plooien wordt vochtig en verspreid een stinkende geur die vliegen aantrekt. In een gevorderd stadium zal het lidmaat sterk verdikken en komen de huidplooien tot aan de knieën. Wanneer men aan de benen voelt, voelen deze hard aan en ziet men grote knobbels (tot de grootte van een tennisbal). Deze knobbels vormen een mechanisch probleem aangezien ze het dier hinderen tijdens het bewegen. Hierdoor raken ze gemakkelijk gekwetst tijdens het werken. De letsels zijn vaak heel pijnlijk en jeuken, waardoor het dier een constant ongemak ervaart.
Prof. Dr. H. De Cock (Universiteit Davis/Universiteit Antwerpen) bekeek weefselstalen van aangetaste trekpaarden onder de microscoop. Haar onderzoek wees uit dat het onderliggende probleem een slecht functionerend lymfevatstelsel is. Een gelijkaardige ziekte komt eveneens bij mensen voor. De ziekte wordt bij mensen ‘chronisch progressief lymfoedeem’ genoemd. Het is een aftakelende ziekte, met dezelfde misvormingen aan de benen als bij trekpaarden. Deze mensen kunnen door hun ziekte geen normaal leven meer lijden. Een curatieve behandeling is er nog niet. Men schat dat wereldwijd 140 tot 250 miljoen mensen aan deze aandoening lijden.
Vroeger werd de aandoening bij de trekpaarden ‘mok’ genoemd, maar deze term is onjuist aangezien paarden met mok relatief makkelijk kunnen genezen omdat het mechanisme achter de ziekte anders is. Omdat de ziekte bij trekpaarden dezelfde is als bij mensen, nl. een slecht functioneren lymfevatstelsel, wordt de ziekte nu ‘chronisch progressief lymfoedeem’, kortweg CPL genoemd.
Dierenarts L. Van Brantegem (Universiteit Antwerpen) bouwde haar onderzoek verder op de resultaten van haar collega Prof. Dr. H. De Cock. Zij onderzocht de aanwezigheid van afweerstoffen tegen bepaalde producten, gevormd tijdens de ziekte, in het bloed van trekpaarden. Bedoeling van het onderzoek is een bloedtest te ontwikkelen die een vroege diagnose mogelijk maakt en het uittesten van betere behandelingsmethoden en dit door middel van een beter inzicht te verwerven in het ziektemechanisme.
De laatste jaren wordt het onderzoek naar CPL voornamelijk gevoerd door wetenschappers van de Universiteit Leuven.
Het CPL-probleem mag zeker niet geminimaliseerd worden, echter wordt (in bepaalde media) het probleem maar al te vaak overgedramatiseerd als zou geen enkel Trekpaard de leeftijd van 5 jaar halen!
De laatste jaren wordt op de officiële stamboekprijskampen door een aangestelde dierenarts een grondige klinische inspectie en palpatie van het beenwerk gedaan, welke scores (één voor elk been) worden meegedeeld aan de juryleden die nauwgezet rekening houden met dit advies. Verdere informatie zie lager op deze pagina: Scoren van de beenwerkkwaliteit.
Verder zijn er héél wat trekpaarden die een gezegende leeftijd bereiken, in goede gezondheid en mét gezond beenwerk.
20 jaar
2x 16 jaar
Onderzoek KU Leuven
Klinische evaluatie, genetische parameters en de rol van elastin in chronisch progressief lymfoedeem in het Belgisch Trekpaard
Kirsten De Keyser rondde in 2014 haar Doctoraat af met bovenstaande titel. Het onderzoek: Chronisch progressief lymfoedeem (CPL) is een ongeneeslijke aandoening die verschillende verwante trekpaardrassen wereldwijd aantast, waaronder het Belgisch Trekpaard. De klinische symptomen zijn typisch gelokaliseerd aan de onderbenen: een zwelling en verharding van de weke delen, die gepaard gaat met blijvende misvormingen en huidafwijkingen zoals dermatitis. Er bestaat een vermoeden dat de gevoeligheid voor CPL gedeeltelijk genetisch bepaald is. Bij het Belgisch Trekpaard bestaat er tot op heden geen uniforme methode om CPL te diagnosticeren en dit belemmert de schatting van prevalentie en genetische parameters voor CPL. Indien CPL genetisch bepaald is, zou selectie idealiter gebaseerd zijn op DNA merkers (een bepaalde gekende afwijking in de genetische code, die vroegtijdig opgespoord kan worden).
Het onderzoek naar CPL loopt verder in het Europees project Horsegene (www.horsegene.eu).
Artikels & info
Chronisch progressief lymfoedeem bij het Belgisch trekpaard en mogelijkheden voor selectie
Presentatie gehouden tijdens de 5de Vlaamse Fokkerijdag (6/11/2013)
Scoren van de beenwerkkwaliteit
Tijdens het doctoraat van dierenarts K. De Keyser werd een scoring tabel opgesteld die sedert meerdere jaren wordt gehandhaafd op Belgische prijskampen.
Behandeling: ziekteproces vertragen
Er bestaat op dit moment geen allesomvattende behandeling of medicatie. Een aantal tips en tricks.
Neem een abonnement op Trekpaard.net
Trekpaard.net is reeds jarenlang dé referentie als het over het Belgisch/Nederlands Trekpaard gaat. Met een abonnement Basic of Professional krijgt u toegang tot nog meer informatie over de trekpaardfokkerij.
Abonnement info