De nationale prijskamp

De nationale prijskamp heeft een drieledig doel: een uniform type bereiken, de fokkwaliteit verbeteren door vergelijking en klassering tijdens een grote algemene confrontatie op nationaal vlak en uiteindelijk de commerciële transacties bevorderen door de Belgische en buitenlandse kopers en verkopers bij elkaar te brengen.
Sedert 1886 ging de nationale prijskamp zonder onderbreking door, behalve tijdens de beide wereldoorlogen.

De nationale prijskampen van vroeger

Ongeziene populariteit

De nationale prijskampen van weleer waren buitengewoon populair. Speciale treinen vanuit alle hoeken van België brachten de paarden en hun eigenaars naar het station van Etterbeek. Vanaf vijf uur 's morgens werden ze gelost in het bijzijn van een menigte toeschouwers. Vervolgens trok de impressionante tocht via de Tervuren- en de Renaissancelaan richting Cinquantenaire, onder het helse lawaai van duizenden beslagen hoeven, nerveus gehinnik, luid geroep en zweepslagen.

De kampioenhengsten waren in die tijd enorm populair, zelfs bij de stedelingen en even beroemd als de filmsterren en grote zangers van tegenwoordig. Niet enkel de landbouwpers maar ook de grote nationale kranten publiceerden reportages en foto's van de geprimeerde paarden.

De grootste stal van 't land

Gedurende de hele manifestatie van de nationale prijskampen werden alle paarden ondergebracht in de boxen van een opgetrokken tentenstal naast paleis vijf van de Heizel. Vele uren heb ik rondgedwaald in deze grootste paardenstal van 't land, in de bedwelmende warmte van de stallingen met de koppige geur van haver, luzerne, stro, hooi en klaver. De paarden werden er opgepast door stalknechten die naast hun protégees sliepen op wat stro. Af en toe werd er een schutsel verbrijzeld door een hoefslag, soms trok een paard zich los en zette de hele boel in rep en roer, maar dankzij een snelle tussenkomst van de knechten werd de rust snel hersteld.

Drie dagen feest

De nationale prijskampen van vroeger gingen aanvankelijk door in de Cinquantenaire te Brussel en sinds kort vóór de tweede wereldoorlog in de Heizelpaleizen. Het waren echte nationale feestdagen. Tot in de jaren zestig werden zij in de zomer, in de maand juni, georganiseerd.
De selectieproeven van deze nationale prijskampen spreidden zich over drie dagen.
Op zondag, de laatste dag van de manifestatie, had een schitterende apotheose plaats in aanwezigheid van een massaal publiek. Voor die gelegenheid werden zelfs speciale treinen en trams ingelegd vanuit alle grote stations van het land.

Van 's morgens vroeg hadden de verschillende kampioenschappen plaats. Uiteraard was deze van de hengsten de meest spectaculaire. Alle kandidaten voor deze prestigieuze titel, geëscorteerd door zijn eigenaar, draver en volgers, alle in 't wit gekleed en gewapend met lange zwepen, maakten hun entree in grote stijl. Enkele met een ruime schare supporters werden reeds toegejuicht. De gespierde maar edele hengsten, trots en arrogant, werden eerst in 't midden van de piste opgesteld, terwijl de leden van de jury, met hun moeilijke en ondankbare taak, een eerste indruk kregen van de verschillende kanshebbers. Vervolgens werd elke deelnemer gepresenteerd op stand, in stap en in draf. De draf werd steeds geanimeerd met de krijgshaftige tonen van militaire marsen, gebracht door de fanfares van de Rijkswacht of de Eerste Lansiers. Ah…. wat een spektakel!

Wanneer dan, na een lange deliberatie in een geladen sfeer met stijgende spanning, de voorzitter met een fikse armbeweging de kampioen aanwees, barstte het publiek uit in kreten en applaus en soms ook gejouw door ontgoochelde supporters. Terwijl de grote sires, nerveus door het geschreeuw in de tribunes, al dansend de arena verlieten, draafde de nieuwe kampioen majestueus met kracht en élan door de gouden zandpiste.

Een mooi schouwspel met een schitterende hengst, een machtig atleet met een energieke en ritmische draf, nerveus hinnikend door het slagwerk van de miltaire muziek en het applaus, die een prachtige demonstratie tentoon spreidde van zijn edelheid en schoonheid voor het oog van heel paardenminnend België.

Na de verschillende kampioenschappen was het de beurt aan de loten van vier merries van dezelfde eigenaar. Vele prachtige vierspannen, samengesteld uit gelijkende merries, identiek getuigd en getoiletteerd om de homogene indruk te versterken, werden voorgesteld in stap en draf en steeds gevolgd door hun veulens. De loten van Simoens, Ronsomme en Roppe (steeds met prachtige donkerbruinen) bij de Brabanders en deze van Gauthier, Dumont en Lemaire bij de Ardenners zijn nog steeds in mijn geheugen gegrifd.

Tijdens de namiddag dan, steeds in aanwezigheid van Z.M. de Koning, en vaak ook meerdere leden van de koninklijke familie, en voor een immens groot publiek - er werden zelfs entrees geweigerd voor het overbezette paleis vijf - had het slotdefilé en de prijsuitreiking plaats met alle geprimeerde paarden. Het hoogtepunt van de show was de voorstelling van de loten van zestien en tweeëndertig merries en een lot van twintig ardense merries van één eigenaar! De grond daverde onder dit hoefgeweld, in toom gehouden door een groep dravers, op het ritme van trompetgeschal van de cavalerie en een spetterende ovatie van de massa toeschouwers.

Tekst: Pierre Wolfs en Lutgarde De Greeff